Mimo że każdy pracodawca ma nadzieję na lojalność, odpowiednie zachowanie i przestrzeganie zasad przez swoich pracowników, często realia okazują się zupełnie inne. Prawo wyznacza granice dyscyplinowania zatrudnionych w sytuacjach, w których dojdzie do złamania reguł. Warto być świadomym, na co można sobie pozwolić, bo przekroczenie tych granic może skończyć się sprawą sądową i wieloma nieprzyjemnościami.
Kiedy możliwe jest dyscyplinowanie pracownika?
Kodeks pracy mówi, że kary porządkowe mogą być stosowane tylko wobec pracowników, którzy zatrudniani są na umowy o pracę. Zleceniobiorcy zatrudniani na podstawie umów cywilno-prawnych nie są objęci przepisami kodeksu pracy. Karanie zatrudnionych karą porządkową jest możliwe tylko, jeśli pracownik nie przestrzega ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów BHP w miejscu pracy, przepisów przeciwpożarowych, przyjętego w firmie sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności, jeśli opuści miejsce pracy bez usprawiedliwienia lub stawi się do pracy w stanie nietrzeźwości albo w przypadku, w którym pracownik nie wykonuje swoich obowiązków. Karalne jest też oczywiście spożywanie alkoholu w czasie pracy. Kodeks pracy przewiduje takie rodzaje kar jak naganę, upomnienie lub karę finansową. Zgodnie z art. 87 kara pieniężna nie może przekraczać jednodniowego wynagrodzenia pracownika za każde przewinienie, a łączna suma takich kar w miesiącu nie może przewyższać dziesiątej części wynagrodzenia przypadającego pracownikowi do wypłaty.
Jaka jest procedura dyscyplinowania pracownika?
Przepisy określają, że pracodawca ma dwa tygodnie na nałożenie kary. Liczy się je od momentu, w którym zatrudniający dowiedział się lub odkrył, że pracownik dopuścił się jednej z wymienionych wyżej czynności. Co ważne, nie można ukarać zatrudnionego, jeśli od momentu popełnienia wykroczenia minęły trzy miesiące. Zanim dojdzie do oficjalnego nałożenia kary porządkowej, należy odbyć rozmowę z pracownikiem, podczas której będzie miał on szansę się wytłumaczyć i odnieść do sytuacji, za którą ma zostać ukarany. Po rozmowie można wręczyć oficjalne pismo, w którym zawiadamia się o nałożeniu kary, jej przyczynie i rodzaju. W dokumencie koniecznie musi znaleźć się również data wykroczenia, podstawa prawna kary i siedmiodniowy termin, w którym pracownik może zgłosić swój przeciw. Warto dopisać też informację o konsekwencjach krótko- i długofalowych dla pracodawcy, które wynikły z przewinienia pracownika. Jeżeli zatrudniony zgłosi swój sprzeciw wobec kary, zatrudniający ma 14 dni na odpowiedź. W takiej sytuacji należy przeanalizować sprzeciw i samą karę z organizacją związkową reprezentującą pracownika. Jeśli w zakładzie pracy nie ma organizacji związkowej, decyzję podejmuje samodzielnie pracodawca. Nie wolno zignorować sprzeciwu ? taka czynność poskutkuje uznaniem go za zasadny i nie będzie można wyegzekwować kary. Jeśli organizacja związkowa i pracodawca odrzucą sprzeciw, pracownik ma pełne prawo do zaskarżenia decyzji o karze przed sądem pracy. Ma na to 14 dni. W sytuacji, w której nie zgłoszono sprzeciwu lub jeśli został odrzucony, pismo z zawiadomieniem o nałożeniu kary zostaje umieszczone w aktach zatrudnionego. Po roku od tego momentu, jeśli pracownik nie popełni kolejnego wykroczenia, pismo usuwa się z akt.
Co grozi za nieprzestrzeganie zasad przy dyscyplinowaniu pracownika?
Przekroczenie granic dozwolonych kar lub stosowanie innych niż te, które są wymienione w kodeksie pracy, grozi karą finansową od 1.000 zł do nawet 30.000 zł. Dla właściwego funkcjonowania przedsiębiorstwa koniecznym jest przestrzeganie zasad przez wszystkich pracowników. Dlatego, mimo że nie jest to dla nikogo przyjemne, czasem trzeba udzielić nagany lub zastosować karę porządkową. Warto więc być świadomym tego, jak wygląda taki proces i na każdym kroku dokładnie przestrzegać jego zasad.
Jeśli nie jesteś pewien, na co masz sobie pozwolić w zakresie dyscyplinowania pracownika lub jeśli jesteś pracownikiem, który został zdyscyplinowany w niewłaściwy sposób, skontaktuj się z Kancelarią Skłodowscy. Nasi eksperci z dziedziny prawa pracy udzielą pomocy.