Mianem umów cywilno-prawnych określa się umowy, które regulowane są przepisami kodeksu cywilnego, a nie kodeksu pracy. Można wyróżnić wśród nich m.in. umowy zlecenie i umowy o dzieło. W dalszej części artykułu przedstawione zostaną cechy charakterystyczne każdej z tych umów, a także obowiązki zleceniodawcy i zleceniobiorcy, którzy są nimi związani.
Różnice między umową o pracę a umową zlecenie
Umowa o pracę to dokument świadczący o powstaniu stosunku pracy między pracodawcą a pracownikiem. Umowa ta podlega pod przepisy kodeksu pracy i musi spełniać określone wymagania - zatrudniający zobowiązany jest do zapewnienia pracownikowi płatnego urlopu, odprowadzania obowiązkowych składek ZUS czy też zaliczki na podatek dochodowy. Pracownik posiadający umowę o pracę zobowiązany jest do wykonywania powierzonych mu zadań w określonym miejscu i czasie, które wyznacza pracodawca. Umowa zlecenie rządzi się zupełnie innymi zasadami niż umowa o pracę. Przy jej podpisaniu nie dochodzi do zawarcia stosunku pracy, a więc zleceniodawca nie jest zobowiązany do płacenia składek lub udzielania płatnego urlopu wypoczynkowego.
Zapisy w umowie zleceniu
Zleceniobiorca w ramach umowy zlecenie zobowiązuje się do wykonania konkretnych czynności. Co ważne, nie może być on rozliczany z osiągnięcia konkretnego rezultatu, większe znaczenie ma, czy jego działania w dążeniu do tego celu były wystarczające. Umowę zlecenie można zawrzeć z pracownikiem na czas określony, który powinien być dokładnie wskazany w treści umowy. W konstruowaniu umowy zlecenie dopuszczalne jest bycie znacznie bardziej elastycznym, niż w przypadku umowy o pracę - jej zapisy można dostosowywać indywidualnie. W przypadku zawarcia umowy zlecenie z pracownikiem, który ukończył 26. roku życia, pracodawca zobowiązany jest do odprowadzania składek społecznych i zdrowotnych. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy zleceniobiorca jest już zatrudniony w innym miejscu na podstawie umowy o pracę, a jego zarobki stanowią minimalną krajową lub więcej. Z kolei, jeśli zatrudnionym jest student, który nie ukończył 26 lat, pracodawca nie musi opłacać jego składek ZUS i zaliczki na podatek dochodowy, a więc jego pensja brutto równa jest pensji netto. Oczywiście, minimalna stawka godzinowa obowiązuje również w przypadku umów cywilno-prawnych. Niedopuszczalnym jest więc wynagrodzenie godzinowe stanowiące kwotę niższą niż 30,50 zł brutto.
Umowa o dzieło - zasady i wymagania
Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego, umowa o dzieło zawierana jest w momencie zlecania wykonania konkretnego dzieła ? może być nim np. logo, stół, płot, artykuł, czy każdy inny materialny lub niematerialny przedmiot, którego wykonanie da się łatwo zweryfikować. Zleceniobiorca zobowiązuje się do wykonania dzieła, a zleceniodawca do zapłaty konkretnej sumy. Zdarza się, że umowa o dzieło nazywana jest umową rezultatu. Przy podpisywaniu umowy o rezultat zamawiający zobowiązany jest do zapłaty podatku dochodowego (PIT). W sytuacji, w której wynagrodzenie dla zleceniobiorcy nie przekracza 200 zł, należy zapłacić zryczałtowany podatek dochodowy, czyli bez uwzględnienia kosztów uzyskania przychodów. Nie ma natomiast obowiązku opłacania składek ZUS. Wypłata wynagrodzenia za wykonanie dzieła następuje przeważnie po jego zakończeniu i przekazaniu zamawiającemu, chyba że zapisy umowy mówią inaczej. Jeśli to firma, a nie osoba prywatna, jest zleceniodawcą, podstawą do rozliczenia umowy o dzieło jest odpowiedni rachunek. Przepisy mówią, że nie można wypowiedzieć takiej umowy, ale istnieje opcja odstąpienia od niej. Takie prawo ma zarówno wykonujący, jak i zlecający. Warto również zaznaczyć, że osoba, która podpisuje umowę o dzieło i zobowiązuje się do wykonania określonego przedmiotu, jest w pełni odpowiedzialna za efekt końcowy. Zazwyczaj taka osoba ma dowolność co do czasu i miejsca wykonania zadania.
Skonstruowanie odpowiedniej umowy cywilno-prawnej nie jest prostą czynnością. Najlepiej w takiej sytuacji porozmawiać z doświadczonymi prawnikami z Kancelarii Skłodowscy, którzy pomogą stworzyć odpowiedni dokument, który zapewni bezpieczeństwo zarówno jednej, jak i drugiej stronie.