Transakcje pomiędzy przedsiębiorcami bardzo często dokonywane są z odroczonym terminem płatności. W praktyce zdarza się, że niektóre należności nie są regulowane w ustalonym przez strony terminie. W takim przypadku wierzyciele, którzy są podatnikami VAT, mogą skorzystać z tzw. ulgi na złe długi, po spełnieniu warunków określonych w art. 89a ustawy o VAT. Procedura polega na skorygowaniu rozliczonego wcześniej podatku VAT należnego w deklaracji VAT-7 lub VAT-7k. Wątpliwości często budzi moment, w którym można dokonać takiej korekty.
Jednym z warunków koniecznych do spełnienia jest uprawdopodobnienie nieściągalności wierzytelności. Zgodnie z art. 89a ust. 1a ustawy o VAT nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną, w przypadku gdy wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze. Termin rozliczenia korekty został również uzależniony od uprawdopodobnienia nieściągalności - dokonać jej można w rozliczeniu za okres, w którym minął 150. dzień od upływu terminu płatności. Pojawiają się wątpliwości, czy korekty można dokonać tylko w tym jednym konkretnym okresie, czy również w kolejnych (o ile nadal są spełnione pozostałe warunki).
W tej sprawie została między innymi wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie interpretacja indywidualna (IPPP2/4512-475/16-2/BH z 27/07/2016). Wnioskodawca wystąpił z zapytaniem, czy postąpi prawidłowo w sytuacji, gdy dokona pomniejszenia podatku VAT należnego w ramach tzw. ulgi na złe długi zgodnie z art. 89a ust. 3 ustawy o VAT tj. w rozliczeniu za okres, w którym upłynie 150 dni od terminu płatności, bądź w kolejnych deklaracjach, jednak nie później niż z upływem 2 lat od końca roku, w którym wystawiono fakturę dotyczącą danej wierzytelności. Argumentując swoje stanowisko Spółka powoływała się między innymi na uzasadnienie do projektu ustawy z dnia 16 listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce (Dz. U. poz. 1342).
Zgodnie z projektowanym ust. 3 w art. 89a ustawy o VAT korekta podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego może nastąpić, począwszy od okresu, w którym nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną, tj. od okresu, w którym upłynął 150. dzień od dnia upływu terminu płatności tej wierzytelności (...) Podkreślenia wymaga, że podatnik (wierzyciel) nie ma obowiązku tylko prawo do dokonania takiej korekty i może je zrealizować w terminie późniejszym niż wyżej wymieniony.
Dodatkowo wnioskodawca przeprowadził wykładnię literalną, systemową wewnętrzną oraz ocenił skutków podatkowych odmiennej interpretacji - wykazał, że z przepisów nie wynika wprost konieczność skorzystania z ulgi na złe długi tylko w jednym, konkretnym okresie. Skorzystanie ulgi w okresach późniejszych nie powoduje negatywnych skutków dla budżetu, oraz nie skutkuje dodatkowymi utrudnieniami dla podatników w postaci konieczności składania korekt deklaracji VAT.
Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie nie zgodził się z argumentacją wnioskodawcy. W uzasadnieniu wskazał, że użycie przez ustawodawcę w treści art. 89a ust. 3 ustawy, sformułowania "może nastąpić" należy rozumieć wyłącznie jako możliwość dokonania korekty podatku należnego stworzoną przez ustawodawcę podatnikowi, a nie możliwość dokonania korekty podatku należnego także w okresach późniejszych niż wskazane w ust. 3. W związku z tym, gdy wierzyciel nie dokona stosownej korekty w okresie wskazanym w art. 89a ust. 3 ustawy i w późniejszym czasie (przy dochowaniu pozostałych warunków do zastosowania ulgi na złe długi) podejmie decyzję o skorzystaniu z możliwości zastosowania tej regulacji, może dokonać właściwej korekty poprzez skorygowanie deklaracji za miesiąc, w którym nieściągalność została uprawdopodobniona.
Podobnie orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z 5 marca 2014 r. (sygn. akt I SA/Po 827/13). W przypadku gdy wierzyciel nie skorzysta z ulgi na złe długi w ustawowo wskazanym terminie, nie traci prawa do dokonania stosownej korekty w okresie późniejszym, ale może jej dokonać poprzez korektę deklaracji za okres, w którym upłynął 150 dzień od umownego terminu płatności. Przy czym należy pamiętać, że składając korektę tej deklaracji wierzyciel musi spełniać wszystkie warunki uprawniające do dokonania takiej korekty.
Artykuł archiwalny 2017
Opracował: Marcin Jaworski