W ustawie z dnia 1 grudnia 2016 roku
o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw,
która weszła w życie 1 stycznia 2017 r. została wprowadzona między innymi zmiana dotycząca stosowania tzw.mechanizu odwróconego obciążenia w usługach
budowlanych i budowlano-montażowych.
Założenia powyższego mechanizmu są proste - zakłada on, że podatek należny od wykonanej czynności podlegającej opodatkowaniu VAT zostanie rozliczony przez nabywcę takich usług. Nabywca jest do tego zobowiązany. Powyższą procedurę rozliczenia podatku VAT można zastosować przy spełnieniu kilku warunków:
- usługi muszą być świadczone przez usługodawcę działającego jako podwykonawca,
- usługodawca (podwykonawca) musi być podatnikiem VAT i nie może korzystać ze zwolnienia z podatku ze względu na obrót,
- nabywca usługi jest podatnikiem zarejestrowanym jako czynny podatnik VAT
Wykaz usług budowlanych objętych odwrotnym obciążeniem jest listą zamkniętą i został określony w załączniku nr 14 do ustawy o VAT. Usługi są identyfikowane poprzez PKWiU w działach 41, 42 i 43. W przypadku wątpliwości co do zakwalifikowania danej usługi do powyższego mechanizmu pomocne mogą być informacje statystyczne udzielane przez Główny Urząd Statystyczny.
Ważne jest również zdefiniowanie pojęcia podwykonawcy. Zgodnie z powszechnym znaczeniem wynikającym z wykładni językowej podwykonawca to firma lub osoba wykonująca pracę na zlecenie głównego wykonawcy. Jednak zdaniem Ministra Finansów podwykonawcą jest również dalszy podwykonawca działający na zlecenie podwykonawcy. Przy takim założeniu w ramach jednego projektu budowlanego mechanizmem odwróconego obciążenia może być objęta cała grupa podwykonawców zaangażowanych przy danej budowie. Z kolei w przypadku świadczenia usług dla nabywcy który jest ostatecznym inwestorem (nie sprzedaje ani nie wykonuje żadnych prac budowlanych dla kolejnego podatnika, np. deweloper budowlany) usługi te podlegają opodatkowaniu według zasad ogólnych.
W przypadku złego zakwalifikowania usługi i wystawienia błędnej faktury z pominięciem odwrotnego obciążenia u nabywcy powstaje problem w możliwości odliczenia VAT z takiej faktury. Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 7 ustawy o VAT otrzymanie nieprawidłowej faktury z naliczonym podatkiem VAT według zasad ogólnych nie zwalnia nabywcy z obowiązku rozliczenia podatku należnego w ramach mechanizmu odwrotnego obciążenia. W tym momencie powstaje kwestia jaką kwotę przyjąć jako podstawę opodatkowania - kwotę netto czy brutto z dokumentu. W orzecznictwie pojawił się pogląd iż powinna być to wartość którą nabywca jest zobowiązany zapłacić, czyli kwota brutto.
Mechanizm odwrotnego obciążenia został wprowadzony w celu uszczelnienia systemu podatku VAT. Jednak dla firm działających jako podwykonawcy może on spowodować istotne problemy podatkowe
Artykuł archiwalny: 23.06.2017
Monika Kamińska