W myśl art. 28 e ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: "u.p.t.u"), miejscem świadczenia usług w przypadku prac budowlanych oraz innych prac związanych z nieruchomościami jest miejsce położenia nieruchomości. Innymi słowy- podatek trafia do budżetu kraju położenia nieruchomości niezależnie od tego, dla jakiego podmiotu są one wykonywane oraz gdzie znajduje się siedziba usługodawcy czy usługobiorcy. Należy zwrócić uwagę, że nie ma znaczenia, czy usługodawca i usługobiorca jest zidentyfikowany dla potrzeb transakcji wewnątrzwspólnotowych, czy też nie. Zasada ta ma zastosowanie wówczas, gdy usługę można przyporządkować do konkretnej nieruchomości, która jest możliwą do zlokalizowania działką, budynkiem, budowlą o określonych parametrach, numerach, będącą w posiadaniu określonych osób.
Decydując się na nawiązanie współpracy o świadczenie usług budowlanych w kraju innym niż Polska, należy rozważyć następujące aspekty:
- gdzie i na jakich zasadach powstaje obowiązek podatkowy
- dla kogo usługa będzie świadczona - jaki status podatkowy mają odbiorcy naszej usługi, tzn. czy są to zagraniczne osoby prawne, czy też osoby fizyczne oraz czy podmioty te są podatnikami w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług (VAT).
Przy założeniu, że usługi są świadczone wyłącznie dla podmiotów gospodarczych będących podatnikami VAT, wówczas sprzedaż dokumentowana jest fakturą która nie zawiera stawki i kwoty podatku (art. 106 e ust. 5 pkt 1 i 2). Jeśli obowiązanym do rozliczenia podatku jest nabywca (art. 106 e ust. 1 pkt 18) także zwrot "odwrotne obciążenie".
W deklaracji VAT -7 oraz VAT-7K wypełnia się poz. 11 "Dostawa towarów oraz świadczenie usług poza terytorium kraju". Nie wykazuje się jednak pozycji 12, ponieważ do usług związanych z nieruchomością zastosowanie ma art. 28e nie zaś art. 28b u.p.t.u. Nie ma konieczności składania informacji podsumowującej w celu wykazania świadczonych usług i nie jest konieczne zarejestrowanie jako podatnik VAT UE.
W przypadku świadczenia usług dla osób prawnych lub fizycznych, które nie są podatnikami VAT w państwie położenia nieruchomości, polska firma może być zobowiązana do zarejestrowania się tam jako podatnik VAT. Każdy przypadek wymaga jednak indywidualnej analizy, dlatego ważne jest, aby przed dokonaniem transakcji międzynarodowej przeanalizować przepisy ustawy o VAT oraz dyrektywy unijnej a czasami przepisy obowiązujące na terytorium innego państwa. Wtedy w deklaracji VAT w Polsce w ogóle nie wykazuje się takiej transakcji. Transakcję należy wykazać w kraju położenia nieruchomości, czyli zarejestrować się dla celów podatku VAT oraz wykazać podatek w deklaracji obowiązującej w danym kraju z uwzględnieniem obowiązku podatkowego oraz stawki podatku tam obowiązujących. Polski podatnik, który świadczy na rzecz zagranicznych osób fizycznych usługi budowlane nie ma obowiązku ewidencjonowania tej sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej w Polsce.
Osobnego rozpatrzenia wymaga przypadek, kiedy polski podatnik VAT, jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą w zakresie robót budowlanych i zawarł z polską firmą (podwykonawcą) umowę o wykonanie robót budowlano-remontowych na nieruchomości położonej w innym państwie. Ze względu na kraj położenia nieruchomości, której dotyczą usługi, miejscem opodatkowania jest także miejsce położenia nieruchomości. Podatnicy muszą ocenić, który z nich jest zobowiązany do rejestracji i rozliczenia VAT w danym kraju.
Co do zasady, podatnikiem VAT z tytułu wykonania czynności opodatkowanej, jest podmiot który faktycznie dokonał tej czynności dlatego podwykonawca powinien zarejestrować się jako podatnik VAT w kraju położenia nieruchomości, następnie obciążyć wykonawcę fakturą ze stawką VAT obliczoną wg przepisów obwiązujących w danym kraju. Wykonawca po otrzymaniu takiej faktury nie może odliczyć tak wykazanego podatku VAT naliczonego na podstawie ustawy o VAT, ale za pośrednictwem polskiego urzędu skarbowego może złożyć do administracji podatkowej za granicą wniosek o zwrot tego podatku.
Jeśli natomiast wykonawca będzie zarejestrowany do rozliczania VAT w danym kraju, wówczas podwykonawca wystawia fakturę zawierającą zwrot "odwrotne obciążenie". Tą transakcję wykonawca rozlicza w ramach importu usług w kraju położenia nieruchomości, a na ostatecznego odbiorcę usług wystawia fakturę zawierającą podatek obliczony zgodnie z przepisami tamtejszego kraju.
Warto również dodać, iż polscy podatnicy, którzy korzystają ze zwolnienia podmiotowego z VAT, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym 200 000 zł, nie tracą prawa do zwolnienia świadcząc usługi budowlane na terytorium innego państwa członkowskiego. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, obrót z tytułu "sprzedaży zagranicznej" nie jest wliczany do limitu.
Artykuł archiwalny: 08.02.2018 r.
Opracowała: Kamińska Renata