Ministerstwo finansów zapowiada powrót domiarów w VAT

Ministerstwo Finansów przygotowuje projekt dużej nowelizacji ustawy o VAT. Jedną z zapowiadanych zmian jest powrót dodatkowej sankcji w podatku VAT tzw. domiarów. Taka zmiana oznaczałaby, że jeśli urząd skarbowy doszuka się nieprawidłowości w rozliczeniach VAT to podatnik, oprócz zapłaty należnego podatku wraz z odsetkami, zapłaci dodatkową karę w wysokości przykładowo 30% kwoty zaniżenia lub zawyżenia VAT.

 

 

Dodatkowa sankcja VAT także w przeszłości była mechanizmem kontrowersyjnym. Regulacja ta została dwukrotnie uznana za niekonstytucyjną w zakresie w jakim tę samą osobę za ten sam czyn można ukarać podwójnie ? raz w postaci domiaru na podstawie ustawy o VAT i ponownie sankcją za wykroczenie skarbowe na podstawie kodeksu karnego skarbowego. W wyniku orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego przepisy, na podstawie których możliwe było zastosowanie generalnej sankcji VAT zostały uchylone.

 

Obecnie sankcja ta obowiązuje w bardzo ograniczonym zakresie. Dotyczy jedynie sytuacji nieewidencjonowania obrotu na kasie fiskalnej, a gdy podatnik z tego tytułu ponosi odpowiedzialność karnoskarbową, dodatkowej sankcji w VAT nie ustala się.

 

Największe ryzyko ekonomiczne powrotu do generalnego domiaru poniosą podatnicy, których zamiarem było uczciwe rozliczenie podatku VAT, a w wyniku przyjęcia przez organy podatkowe odmiennej interpretacji przepisów zostaną ukarani dodatkową sankcją. Sytuacje takie mogą być częste, gdyż MF zapowiada kompleksową nowelizację ustawy o VAT, co z pewnością będzie oznaczać wiele wątpliwości interpretacyjnych. Jednocześnie nie jest wykluczone, że znikną interpretacje indywidualne, gdyż było to zapowiadane w listopadzie ubiegłego roku. Likwidacja interpretacji dodatkowo pozbawiłaby podatników mechanizmu, który w wątpliwych przypadkach pozwalał zabezpieczyć prawidłowość dokonywanych rozliczeń podatkowych.

 

Wprowadzenie domiarów budzi również kontrowersje w kontekście wprowadzonej niedawno zasady rozstrzygania wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego na korzyść podatnika. Można wyobrazić sobie sytuację, gdy podatnik mając do wyboru dwa sposoby rozliczenia podatku VAT (z których jeden może być korzystniejszy dla Skarbu Państwa), z obawy przed sankcją w postaci domiaru wybierze rozwiązanie mniej korzystne dla siebie, a korzystniejsze dla Skarbu Państwa. Zatem zamiast przerzucania ekonomicznego ciężaru wątpliwości na Skarb Państwa, de facto ciężar rozstrzygania wątpliwości byłby przerzucony na podatników, którzy z ostrożności przed sankcją w postaci domiaru stosowaliby się do bardziej rygorystycznej interpretacji przepisów.

 

Jak mówi prof. dr hab. Jadwiga Glumińska-Pawlic, Przewodnicząca Krajowej Rady Doradców Podatkowych w wywiadzie udzielonym dla Dziennika Gazety Prawnej: ?nie można też zapominać o aparacie podatkowym, który powinien pokazywać przyjazną twarz, i nie karcić uczciwych, którym zdarzają się błędy, bo tych nie da się uniknąć?. Niestety projektowana instytucja domiarów w VAT może odnieść dokładnie przeciwny skutek i ukarać właśnie tych uczciwych podatników.