Ministerstwo Finansów dnia 3 lipca 2017r. opublikowało ostatnie objaśnienia podatkowe, które odnosiły się do odwróconego obciążenia VAT-em transakcji świadczenia usług budowlanych (tzw. reverse charge). Pomimo, że mechanizm odwróconego obciążenia w budownictwie funkcjonuje już od stycznia 2017r, to nadal budzi wiele wątpliwości. Dokument został przygotowany na podstawie najczęściej zadawanych przez Podatników pytań z zakresu ww. podatku. Zdecydowano się na zapisanie ośmiu pytań i tylu samo szczegółowych, popartych wyjaśnieniami oraz ustawami odpowiedzi.
Pierwsza część objaśnień dotyczy sytuacji, w której Inwestor jest również Głównym Wykonawcą. Wbrew pozorom w branży budowlanej takie przypadki pojawiają się bardzo często. Jak się okazuje, problemem może być ustalenie, w jaki sposób powinien zostać rozliczony VAT, jeżeli podmiot spełniający te dwie role zleci innemu podmiotowi (Podwykonawcy) wykonanie na jego rzecz pewnych usług. Zgodnie z wyjaśnieniem Ministerstwa, w takiej sytuacji nie ma możliwości zastosowania reguły "reverse charge", faktura musi natomiast zawierać podatek VAT zgodny z ogólnymi zasadami. Dzieje się tak, ponieważ zgodnie z ustawą, zlecenie wykonywane na rzecz Inwestora jest pierwszym tzw. podzleceniem. Każde następne podzlecenie, jeżeli zostanie wystawione przez Podwykonawcę innemu podmiotowi, może już zostać rozliczone w formie odwróconego obciążenia. Zwrócono również uwagę na fakt, iż Ustawodawca nie stosuje podziału usług budowlanych ze względu na czas ich wykonywania. Niezależnie od tego, czy są świadczone w trakcie inwestycji, czy w okresie gwarancyjnym, zasady dotyczące "reverse charge" mają takie samo zastosowanie. Podobnie wygląda to w przypadku, gdy Podwykonawcą jest Uczestnik Konsorcjum, które pełni rolę Głównego Wykonawcy. Wówczas jest on traktowany jako Podwykonawca mający prawo do stosowania zasady odwrotnego obciążenia, zaś Lider tego Konsorcjum rozlicza się na zasadach ogólnych. Wszystkie te rozwiązania mają zastosowanie wówczas, gdy całość zaangażowanych w proces podmiotów, to czynni podatnicy VAT.
    Jak się okazuje, kolejnym budzącym wątpliwości aspektem jest to, w jaki sposób należy rozliczyć podatek od towarów i usług, jeżeli w proces zaangażowane są współpracujące ze sobą spółki. Z wyjaśnienia Ministerstwa Finansów możemy dowiedzieć się, że jako Podwykonawcę traktujemy każdą kolejną spółkę, która działa na zlecenie spółki będącej Generalnym Wykonawcą (przy założeniu, że Generalny Wykonawca nie jest również Inwestorem). Analogicznie więc, podzlecenie dawane przez Generalnego Wykonawcę współpracującej z nim spółce jest opodatkowane na zasadach ?reverse charge?. Dalej dowiadujemy się, że w myśl zasad podatkowych, podmiot refakturujący usługi jest traktowany w taki sposób, jakby wykonał je samodzielnie. Oznacza to, że rozliczenie VAT-u odbywa się na zasadach opisanych powyżej. Dodatkowo według interpretacji Ministerstwa, członek Spółdzielni pełniącej rolę Głównego Wykonawcy, może być traktowany jako Podwykonawca, a co za tym idzie jest tym "trzecim" w procesie podatkowym. Innymi słowy, obowiązek rozliczenia VAT-u na zasadach ogólnych ciąży na Spółdzielni, która rozlicza się z Inwestorem. Dalej wszystkie te przypadki mają zastosowanie pod warunkiem, że ogół podmiotów biorących udział w rozliczeniach, to czynni podatnicy VAT.
Częstą sytuacją w branży budowlanej jest zawieranie tzw. umowy trójstronnej pomiędzy Inwestorem, Głównym Wykonawcą i Podwykonawcą. Ogólnie mówiąc: finalnie prowadzi ona do rozliczenia kosztów usług bezpośrednio pomiędzy pierwszym, a trzecim podmiotem spośród podpisujących umowę. Zgodnie z zasadami opisanymi w ustawie dotyczącej odwróconego obciążenia w takiej sytuacji podatek VAT rozlicza się na zasadach ogólnych. Inaczej jest, gdy podmiot traktowany w myśl ustawy jako Podwykonawca, wykonuje usługi klasyfikowane do PKWiU. Jako przykład w objaśnieniach użyto sytuacji, w której zostaje wynajęta koparka wraz z operatorem. W tym przypadku podmioty rozliczają się na zasadach "reverse charge", ponieważ usługi nie są wykonywane na rzecz firmy inwestującej.
Biorąc pod uwagę doświadczenia osób działających w branży podatkowej i mających na co dzień do czynienia z rozliczeniem kosztów usług budowlanych, można stwierdzić, że dzięki tym objaśnieniom zostały rozwiane następne kontrowersje, które powstały wokół zasady odwróconego obciążenia. Ciężko jednak powiedzieć, czy w przyszłości nie pojawią się kolejne problemy. Dowiemy się tego w trakcie dalszego stosowania ustawy oraz czytając kolejne, ewentualne objaśnienia wydawane przez Ministerstwo Finansów.

Opracowała: Ewa Wiśniewska
Artykuł archiwalny

Używamy plików cookie, aby poprawić komfort korzystania z naszej witryny.